Czynny żal

Czynny żal - co to takiego, gdzie się składa i na jakich warunkach? Kogo uchroni złożenie czynnego żalu, a komu nie pomoże?

Czynny żal stanowi zawiadomienie organu skarbowego (powołanego do ścigania) o popełnieniu czynu zabronionego. Na podstawie art. 16 Kodeksu karnego skarbowego - osoba korzystająca z "przywileju" złożenia czynnego żalu w odpowiednim terminie nie będzie podlegała karze ani za przestępstwo skarbowe, ani za wykroczenie skarbowe. Warunkiem jest jednak uiszczenie w całości należności publicznoprawnej, która została uszczuplona poprzez popełnienie czynu zabronionego. Jeżeli uszczuplenie należności publicznoprawnej nie nastąpiło, nie należy uiszczać żadnej płatności w związku z korzystaniem ze złożenia czynnego żalu.

Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego, czyli złożenie czynnego żalu, powinno przybrać formę pisemną, jednakże może również mieć formę ustną do protokołu (samo przyznanie się przed urzędnikiem, bez stosownej adnotacji w protokole, czy też nie sporządzenie protokołu - nie stanowi złożenia czynnego żalu i nie chroni podatnika przed konsekwencjami jego popełnienia).

Złożenie czynnego żalu również nie zawsze będzie skuteczne, ze względu na osobę, która je składa. Jeżeli będzie to osoba, która:

1. kierowała wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego;
2. wykorzystała uzależnienie innej osoby od siebie, poleciła jej wykonanie takiego czynu;
3. zorganizowała grupę albo związek osób mających na celu popełnienie przestępstwa skarbowego, albo taką grupą lub związkiem kierowała (wyjątkiem jest, jeżeli zawiadomienie składa z całą grupą);
4. nakłaniała inną osobę do wykonania takiego czynu celem skierowania oskarżenia o jego popełnienie przeciwko tej osobie.

Złożenie czynnego żalu może nie być skuteczne również ze względu na okoliczności, tj.:

1. organ ścigania posiada już dokumentację wyraźnie wskazującą na popełnienie przestępstwa, lub wykroczenia skarbowego;
2. organ ścigania wszczął już postępowanie (np. poprzez przeszukanie, czynności sprawdzające, kontrolujące celem wykrycia przestępstwa, lub wykroczenia skarbowego) - chyba, że zgłoszenie dotyczyło będzie innego czynu zabronionego.

Czy warto korzystać i kiedy z tego "przywileju"?

Oczywiście, że warto i to od razu po zauważeniu popełnienia czynu zabronionego, np. nie złożona deklaracja podatkowa w terminie, brak płatności podatku, itp. Należy jak najszybciej złożyć czynny żal, zapłacić podatek wraz z odsetkami obliczonymi od dnia kiedy powinien zostać zapłacony do dnia zapłaty i dzięki temu uniknąć konsekwencji w postaci kar grzywny, mandatów itp.

Jak napisać czynny żal?

Przede wszystkim w piśmie należy wskazać jednostkę, która składa czynny żal (podatnika) oraz urząd skarbowy, do którego kieruje to pismo, a także datę jego sporządzenia. Następnie można skorzystać z przykładu:

Zawiadomienie o popełnieniu czynu zabronionego

(czynny żal)

            Na podstawie art. 16 ustawy z dnia 10 września 1999 roku Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 930, ze zm.), w celu skorzystania z przewidzianej w tym przepisie instytucji przyznania się do popełnienia czynu zabronionego niniejszym zawiadamiam o popełnieniu czynu zabronionego polegającego na....

Następnie należy wskazać czego dotyczył czyn zabroniony (np. niedopełnienie złożenia deklaracji podatkowej PIT/CIT oraz zapłaty podatku  w ustawowym terminie). Należy również wskazać osoby, które również są odpowiedzialne za popełnienie tego czynu (brały w nim udział). 

Bardzo istotne jest wskazanie przyczyn popełnienia czynu i okoliczności jego popełnienia. Konieczne jest również wskazanie, że np. deklaracja została złożona w dniu...., podatek wraz z należnymi odsetkami zapłacony w dniu... .

Na końcu pisma można dodać:

Podkreślenia wymaga, iż działanie podatnika w żadnym wypadku nie zmierzało do uniknięcia opodatkowania, uszczuplenia bądź narażenia na uszczuplenie należności publicznoprawnej.

 I oczywiście się podpisać. Jeżeli nie jesteśmy osobą, której złożenie czynnego żalu będzie bezskuteczne, lub nie zostało wobec nas wszczęte postępowanie, a organ ścigania nie posiada w tej materii odpowiedniej dokumentacji nas obciążającej - nie będziemy odpowiadać za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.