czwartek, 11 czerwca 2015

Urlop wychowawczy

Wszyscy znamy pojęcie urlopu wychowawczego - to urlop bezpłatny, po urlopie macierzyńskim. Ale jak wygląda, kiedy możemy go wykorzystać, co jest do tego potrzebne i czy zawsze jest bezpłatny - nie wszyscy wiedzą.
Art. 186 Kodeksu Pracy odpowiada na pytania związane z urlopem wychowawczym. Zaczynając od początku.


Kto ma prawo do urlopu wychowawczego?

Prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem nabywa pracownik zatrudniony na co najmniej 6 miesięcy - do którego to okresu wlicza się również poprzednie okresy zatrudnienia. Prawo do urlopu mają osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, nie na podstawie umów o dzieło czy zlecenia.

Jaki jest wymiar urlopu wychowawczego?

Wymiar urlopu wychowawczego wynosi do 36 miesięcy. Może z niego skorzystać zarówno matka jak i ojciec czy opiekun. Urlop jest udzielany na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia. Wyjątkiem od tego jest sytuacja, w której dziecko wymaga osobistej opieki pracownika ze względu na stan zdrowia potwierdzony orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopień niepełnosprawności - powyżej 5 roku życia - wówczas przysługuje urlop wychowawczy w okresie nie dłuższym niż 36 miesięcy do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.
Jeżeli na urlopie wychowawczym jest matka dziecka - ojciec również ma prawo do 1 dodatkowego miesiąca urlopu wychowawczego - jednakże jest to prawo niezbywalne, tzn. nie może tego 1 miesiąca wykorzystać matka dziecka.
Urlop wychowawczy może być wykorzystywany razem przez obojga rodziców w jednym terminie  nie dłużej niż 4 miesiące.
Korzystając z urlopu nie trzeba tego robić przez cały możliwy okres za jednym razem - może on zostać podzielony, ale na maksymalnie 5 części.
Prawo do urlopu w wymiarze 36 miesięcy przysługuje wówczas, gdy drugi rodzic nie żyje, nie przysługuje mu władza rodzicielska, została mu ona odebrana lub ograniczona.

Co jest wymagane, żeby uzyskać urlop wychowawczy?

Urlop wychowawczy udzielany jest na pisemny wniosek pracownika w terminie 14 dni przed jego rozpoczęciem.

Umowa o pracę a urlop wychowawczy?

W okresie urlopu wychowawczego pracownik nie może zostać zwolniony z pracy - jedynie pod kilkoma warunkami:
  • dyscyplinarnie - tzn. bez wypowiedzenia z winy pracownika
  • ogłoszenia upadłości lub likwidacji przez pracodawcę
Pracownik jest chroniony w okresie od dnia złożenia wniosku o urlop wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu. Jednakże gdyby pracownik otrzymał wypowiedzenie, a następnie złożył wniosek o urlop wychowawczy - rozwiązanie umowy o pracę nastąpiłoby w terminie wypowiedzenia.

Praca podczas urlopu wychowawczego

Pracownik przebywający na urlopie wychowawczym ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego pracodawcy lub innego pracodawcy, albo inną działalność, naukę czy szkolenia - ale nie może to wyłączyć sprawowania jego osobistej opieki nad dzieckiem. Pracodawca, który uzyska informację, że pracownik zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem ma prawo w okresie 30 dni od powzięcia tej informacji wezwać pracownika do stawienia się do pracy w terminie wyznaczonym przez siebie, nie wcześniej jednak niż 3 dni od dnia wezwania.

Jak zrezygnować z urlopu wychowawczego?

Pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego w każdym terminie ustalonym z pracodawcą lub po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy - powiadomienie minimum 30 dni wcześniej.
Pracodawca zobowiązany jest:
  • zatrudnić pracownika na dotychczasowym stanowisku lub
  • zatrudnić pracownika na stanowisku równorzędnym, jeżeli powrót do poprzedniego stanowiska nie jest możliwy lub
  • zatrudnić pracownika na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem nie niższym od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem

Okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Obniżenie wymiaru czasu pracy a urlop wychowawczy

Pracownik ma prawo do złożenia pisemnego wniosku pracodawcy o obniżenie wymiaru czasu pracy do wymiaru nie niższego niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy w okresie, w którym mógłby korzystać z takiego urlopu. Pracodawca zobowiązany jest uwzględnić taki wniosek. Wniosek ten należy złożyć w terminie 14 dni poprzedzających dzień rozpoczęcia pracy w obniżonym wymiarze czasu - niedotrzymanie terminu daje pracodawcy prawo obniżyć wymiar czasu pracy nie później niż 14 dni od złożenia wniosku.
Termin ten jest istotny ze względu na fakt, iż pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę pracownikowi pracującemu w obniżonym wymiarze czasu pracy - tj. od dnia złożenia wniosku do ostatniego dnia pracy w obniżonym wymiarze - nie dłużej jednak niż 12 miesięcy. Wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy o pracę możliwe jest tylko w przypadku:
  • zwolnienia dyscyplinarnego - tzn. bez wypowiedzenia z winy pracownika
  • ogłoszenia upadłości lub likwidacji przez pracodawcę

 

Zasiłek wychowawczy

Urlop wychowawczy co do zasady jest bezpłatny, ale czasami będzie przysługiwał pracownikowi zasiłek wychowawczy.
Zasiłek wychowawczy jest to dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie przebywania na urlopie wychowawczym otrzymywany z Ośrodka Pomocy Społecznej. Na rok 2015 jest to kwota 400zł. Jednakże żeby je otrzymać dochód na jedną osobę w gospodarstwie domowym nie może przekraczać 574zł - limit wyznaczony na okres 01.11.2014r. - 31.10.2015r.
O zasiłek może starać się jedno z rodziców lub opiekun - osoba mająca prawo do urlopu wychowawczego. Dziecko nie może mieć ukończonego 4 roku życia. Zasiłek przyznawany jest na okres maksymalnie 24 miesięcy. Wyjątkami od tej sytuacji są rodzice/opiekunowie sprawujący opiekę nad bliźniakami lub wieloraczkami (36 miesięcy), a także dzieckiem niepełnosprawnym, lub z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności (72 miesiące).
Dla rodzin z dziećmi niepełnosprawnymi lub z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności próg dochodu na członka rodziny wynosi 644zł.

Z zasiłku nie skorzystają rodzice, którzy:

  • bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego pracowali krócej niż przez 6 miesięcy
  • pracują w okresie korzystania z urlopu i uniemożliwia im to sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem
  • w okresie urlopu wychowawczego korzystają z zasiłku macierzyńskiego

Również gdy dziecko zostało umieszczone w placówce zapewniającej całodobową opiekę, z której korzysta przez więcej niż 5 dni w tygodniu dodatek się nie należy - wyjątek przebywanie dziecka w zakładzie opieki zdrowotnej – wtedy dodatek się należy.

Z wnioskiem o zasiłek należy udać się do Ośrodka Pomocy Społecznej - część z ośrodków formularze ma na swoich stronach internetowych, co przyspieszy jego wypełnienie, a część niestety należy wypełnić na miejscu.

Do wniosku należy dołączyć:
  • od pracodawcy o udzieleniu urlopu wychowawczego oraz o okresie na jaki został on udzielony oraz na które dziecko
  • potwierdzające minimum sześciomiesięczne zatrudnienie bezpośrednio przed uzyskaniem prawa do urlopu wychowawczego
  • z ZUS o opłaconych składkach społecznych
  • od lekarza zalecające przebywanie dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności z powodów terapeutycznych w żłobku lub przedszkolu
  • z ośrodka szkolno-wychowawczego, w przypadku umieszczenia w nim dziecka, o niekorzystaniu w nim z całodobowej opieki
  • z Urzędu Skarbowego o przychodzie za zeszły rok podatkowy (odrębne dla żony i dla męża)
Złożenie i rozpatrzenie wniosku jest bezpłatne. Termin rozpatrzenia wniosku - 30 dni od złożenia kompletu dokumentów.

Zachęcam do poczytania również:

5 komentarzy:

  1. Możemy również skorzystać z urlopu okolicznościowego. Jest go niewiele jednak na pewno złapiemy oddech.

    OdpowiedzUsuń
  2. Szkoda,że w naszym kraju będąc na wychowawczym praktycznie nic nie przysługuje kobietom. Nie każde dziecko jest gotowe na żłobek w wieku roku, nie mówiąc o ilości miejsc w państwowych żłobkach. Za prywatne trzeba słono płacić i nie każdego na to stać.

    OdpowiedzUsuń
  3. Bardzo ciekawy wpis. Ja wlasnie jestem w trakcie rozwodu i muszę dopytac moja kancelarie http://kdkancelaria.pl/ jak w tym przypadku to wyglada, bo przyznam, ze sie na tym w ogole nie znam sama :(

    OdpowiedzUsuń
  4. Polecam Wam sprawdzić stronę http://www.perfekt.biz.pl , na której znajdziecie ofertę profesjonalnego księgowość w Krakowie , która świadczy usługi z zakresu: księgowości, kadr i płac i wiele więcej. W razie jakich kolwiek pytań, wszelkie informacje o ofercie znajdziecie na stronie.

    OdpowiedzUsuń