Urlop macierzyński i rodzicielski

Pisałam już o uldze na dzieci, jako drugim kroku polityki prorodzinnej naszego rządu. A co było pierwszym krokiem? Pierwszym krokiem było wydłużenie okresu, w jakim można zająć się opieką nad dzieckiem, który byłby opłacany, a nie bezpłatny, jak w przypadku urlopu wychowawczego. Czy warto korzystać i na jakich zasadach?

Ustawa z dnia 28.05.2013 r. wprowadziła zmiany w Kodeksie Pracy oraz w ustawie o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa. Nowe uregulowania wprowadziły pojęcie urlopu rodzicielskiego, który ma następować bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, wynosić maksymalnie 26 tygodni (nie ma obligatoryjnego wykorzystania go w całości) i jest niezależny od tego ile dzieci urodzi się podczas jednego porodu.

Obecnie rodzice mają prawo do:

• urlopu macierzyńskiego (art. 180 K.P.) - 14 tygodni zarezerwowanych jest wyłącznie dla matki, pozostałe 6 może wykorzystać ojciec

1. 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
2. 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
3. 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
4. 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
5. 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzi 

• dodatkowego urlopu macierzyńskiego - 6 tygodni (w przypadku urodzenia jednego dziecka) lub 8 tygodni (w przypadku urodzenia więcej niż jednego dziecka, przy jednym porodzie) – do wykorzystania zarówno przez matkę jak i ojca;
• urlopu rodzicielskiego – pełny wymiar tego urlopu to 26 tygodni, które można wykorzystać w całości, lub podzielić na części, nie więcej niż trzy i nie krótsze niż 8 tygodni (zawsze kalkulowane jako wielokrotność tygodnia), które to części przypadające bezpośrednio po sobie mogą być wykorzystane przez matkę jak i ojca (łącznie 26 tygodni) równocześnie lub następująco po sobie – tzn. że rodzice mogą np. 13 tygodni razem opiekować się maleństwem, lub jedno z nich 20 tygodni a drugi zaraz po nim 6 tygodni – każda kombinacja, która maksymalnie wyniesie 26 tygodni;
• urlopu wychowawczego – część bezpłatna,  wymiar 3 lat do 5 roku życia dziecka, może być wykorzystywane w pięciu częściach

Wybór drogi z jakiej będziemy korzystać wpłynie na wielkość świadczenia w miesięcznych okresach. Na zgłoszenie faktu, że chcemy korzystać z urlopu macierzyńskiego + dodatkowego urlopu macierzyńskiego + urlopu rodzicielskiego, mamy 14 dni od daty porodu i wówczas nasz zasiłek macierzyński przez cały okres wynosić będzie 80% podstawy wymiaru. Jednakże możemy nie być pewni na ten czas, czy po okresie macierzyńskim nie będziemy chcieli wrócić do pracy – wówczas możemy zgłosić chęć skorzystania z urlopu macierzyńskiego – wówczas nasz zasiłek będzie wynosił 100% podstawy wymiaru za ten okres. Podjęcie decyzji o urlopie rodzicielskim w terminie późniejszym spowoduje, że zasiłek macierzyński za okres urlopu rodzicielskiego (z poprzedzającym go urlopem macierzyńskim płatnym 100% podstawy wymiaru) wyniesie 60% podstawy wymiaru.

Dodatkowy urlop macierzyński udzielany jest pracownikowi na podstawie wniosku, który pracownik zobowiązany jest złożyć u swojego pracodawcy w terminie 14 dni poprzedzających rozpoczęcie korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Pracownik zobowiązany jest również złożyć oświadczenie, że drugi rodzic nie korzysta z tej możliwości.

Urlop rodzicielski udzielany jest na podstawie wniosku pracownika składanego do pracodawcy w terminie 14 dni poprzedzających rozpoczęcie korzystania z niego. Pracownik zobowiązany jest również złożyć oświadczenie, że drugi rodzic nie będzie korzystał z tego urlopu we wskazanym terminie, lub w jakim okresie drugi z rodziców będzie z niego korzystał.

Jeżeli pracownica będzie chciała przerwać korzystanie z urlopu macierzyńskiego (nie wcześniej niż po 14 tygodniu), dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego musi w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy złożyć wniosek do pracodawcy, wówczas z wnioskiem o przyznanie pozostałej części może wystąpić ojciec dziecka (w przypadku podstawowego urlopu macierzyńskiego do wniosku o powrót do pracy dołączyć należy zaświadczenie pracodawcy ojca dziecka o terminie rozpoczęcia urlopu macierzyńskiego przez ojca).

W przypadku, gdyby pracownica zrezygnowała z części urlopu rodzicielskiego (a w terminie do 14 dni po porodzie poinformowała zakład pracy, że będzie korzystała bezpośrednio po sobie następujących urlopów: macierzyńskiego, dodatkowego macierzyńskiego i rodzicielskiego) zostanie jej wypłacone wyrównanie zasiłku macierzyńskiego za czas urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego do 100% podstawy wymiaru, ale tylko wówczas, gdy ojciec nie skorzysta z pozostałej części urlopu rodzicielskiego.

Czy więc się opłaca – dla wielu osób odpowiedź brzmi tak, gdyż z finansowego punktu widzenia, utrata 20% zarobku stanowi mniejszą kwotę, niż zapłata za żłobek czy opiekunkę do dziecka, a dodatkowo ma swój wymiar, którego nie da się przeliczyć na pieniądze – bezcenny dla maleństwa i dla rodzica czas spędzony razem. Ale są też takie przypadki, gdy w domu ma się kto zająć maleństwem, a każdy grosz jest ważny i kobieta decyduje się jednak na powrót do pracy, lub najzwyczajniej w świecie boi się utraty pracy i niejako „musi” do niej wrócić jak najszybciej. Jeżeli nie jesteśmy pewni czy będziemy kontynuować urlop najlepiej jest wybrać opcję korzystania z urlopu macierzyńskiego z zasiłkiem płatnym 100% podstawy, a najwyżej w okresie późniejszym zdecydować się na skorzystanie również z urlopu rodzicielskiego z 60% podstawy wymiaru zasiłku macierzyńskiego. Każda droga jest dobra, bo ostateczna kwota otrzymanego zasiłku na ten okres nie będzie się różniła.